Macht en politiek in besluitvorming kunnen soms frustrerend en zelfs boosmakend zijn. Tijdens onze laatste training ‘Het politieke spel in je organisatie effectiever spelen’ werd één ding heel duidelijk: macht en politiek binnen organisaties nemen niet af in tijden van onzekerheid, overbelasting en verandering. Sterker nog, ze spelen een grotere rol in de besluitvorming, wat kan leiden tot politieke spelletjes en onverwachte invloeden. Hoe zorg je ervoor dat macht en politiek in besluitvorming op een eerlijke en transparante manier plaatsvinden, zonder negatieve gevolgen voor je organisatie of project?
Ben jij een inhoudelijk werker of een politiek dier?
Wellicht ben jij iemand die vanuit de inhoud je werk doet. En vooral floreert wanneer jij zelf beslissingen kan nemen op basis van je expertise en kennis. Omdat jij als expert het beste weet wat er moet gebeuren. En, een beetje zwart/wit, zijn er aan de andere kant de “politieke dieren”, die floreren bij beslissingen nemen op basis van politiek spel. Mensen die bewust of onbewust bezig zijn met draagvlak creëren voor besluiten.
Een belangrijke vraag is allereerst om jezelf af te vragen waar jij zit. Ben je het “politieke dier”? Of ben je meer de persoon die het liefst zelfstandig de beslissingen neemt? Zonder te veel weerstand en “lastige” collega’s die je mee moet krijgen in de besluitvorming.
Er zijn maar weinig organisaties waar iedereen alle beslissingen zelfstandig kan nemen. Gelukkig maar, want uit diverse onderzoeken blijkt 
Politiek handelen is het spel van macht en communicatie. Gaan we met elkaar in overleg een besluit nemen op basis van inhoudelijke argumenten. Waar iedereen gehoord is. Of leggen we beslissingen op. Iemand kan heel stellig, directief wellicht, een beslissing er doorheen drukken. En dat met het nodige enthousiasme en overtuigingskracht. Op een directieve manier besluiten erdoorheen krijgen kan heel effectief zijn voor de korte termijn. De vraag is wel hoe duurzaam het is. Een besluit dat niet gedragen is, hoe handig is dat? Vaak minder effectief. En dat blijkt wel uit het feit dat veel directief genomen besluiten later vaak ondermijnd worden. En wellicht herken je het. En worden ook binnen jouw organisatie beslissingen genomen, die uiteindelijk toch niet worden uitgevoerd of toch weer worden teruggedraaid.
Politiek handelen in besluitvorming: macht en communicatie
Wanneer het spannend wordt binnen organisaties. Er druk op de organisatie of een project komt te staan. Wanneer tegenstrijdige belangen gaan spelen. Dan wil je dat de besluitvorming juist van hoge kwaliteit is. Want je kan het als organisatie(-onderdeel) niet gebruiken dat er beslissingen wel worden genomen, maar niet worden uitgevoerd. Of dat er eeuwig wordt overlegd, zonder dat er überhaupt een beslissing wordt genomen. Tijd en aandacht besteden aan het besluitvormingsproces binnen je organisatie of project, maakt dat jullie effectiever zijn.
Binnen High Performance Organisaties zien we juist veel aandacht voor het besluitvormingsproces. Iets meer tijd aan de voorkant besteden zorgt dat er beslissingen worden genomen, waarin iedereen zich gehoord voelt. Niet dat ze daar maar blijven praten. Een soort ‘Poolse landdag’. Maar wel iedereen de mogelijkheid geven om mee te denken. Uiteindelijk wordt er wel een beslissing genomen. Trainer Muriel Schrikkema zegt hierover: Als je niet open staat om je besluit aan te scherpen of bij te stellen op basis van een dialoog, dan voer je geen goede dialoog. Op basis van de 2-richting dialoog besluiten. En daarna uitvoeren, goed monitoren en eventueel bijsturen.
Maar wat vraagt deze manier van besluiten nemen nu van jou en je collega’s?
1. Inzicht in het krachtenveld binnen jouw organisatie of een specifiek project
Dat in beeld brengen, ook al is het niet eenvoudig, is de eerste stap. Het plaatje maken alleen al geeft je inzicht in hoe de lijnen lopen. En op welke lijnen je wellicht geen zicht hebt. Vragen die je jezelf kan stellen zijn bijvoorbeeld:
- Waar zit de formele macht en waar de informele macht?
- Wat zijn de algemene belangen en waar zitten afwijkende individuele belangen?
- Wie hebben welke belangen en hoe hard spelen ze het spel in besluitvorming?
- Hoe nemen jullie besluiten met elkaar? Is dat voor iedereen helder?
2. Inzicht in jouw strategische positie
Naast inzicht in de organisatie is het ook belangrijk om inzicht te krijgen in jouw persoonlijke strategische positie. Denk hier aan vragen, zoals:
- Welke verantwoordelijkheden heb ik vanuit mijn taak of rol?
- Je hebt verantwoordelijkheden, maar welke bevoegdheden heb je? Wordt je vertrouwd? Op je geloofwaardigheid en je deskundigheid?
- Wat is jouw positie en rol binnen het besluitvormingsproces?
- Wat is het gemeenschappelijke belang waar jullie met z’n allen naar streven?
3. Wat is jouw persoonlijke handelingsstijl in besluitvorming?
Wanneer je inzicht hebt in hoe de organisatie ‘werkt’ en jouw positie daarin, is de derde pijler jouw persoonlijke manier van handelen. Je hebt aan de ene kant dus het proces, hoe zaken lopen. En daarnaast ook een persoonlijk deel. Jouw eigen bijdrage. Hier moet je denken aan bijvoorbeeld:
- Speel je ‘het spel’ zoals je het altijd speelt? Volgens je eigen vaste patronen? Of kan je je soms net een beetje aanpassen, zonder jezelf te verliezen, om succesvol te zijn?
- Wat doe je (on)bewust niet of juist wel, omdat het zo altijd gaat binnen je organisatie?
- Hoe effectief voer jij nu de open- én actiegerichte dialoog?
- Hoe effectief ga je om met emoties die door het spel getriggerd worden?
Het politieke spel in besluitvorming effectief spelen: wat levert het op?
Het levert niet alleen jou veel op, maar zeker ook jouw organisatie. Onder andere:
- Een duidelijke structuur, kapstok en kader dat je helpt om keuzes te maken waar en hoe besluitvorming te beïnvloeden.
- Inzicht in je context. Inzicht hoe de hazen lopen. Hoe het spel gespeeld wordt. Wat jouw rol daarin is.
- Meer bewustzijn op hoe jij het spel nu speelt en hoe je dat soms effectiever kunt spelen.
- Meer gedragen besluiten.
- Snelheid, omdat er iets meer aandacht is besteed aan de voorkant van een besluit, wat zorgt dat de uitvoering daarna veel sneller gaat. En niet alleen de uitvoering, ook de acceptatie. Wat voorkomt dat besluiten worden teruggedraaid of continu worden aangepast.
Kortom: je draagt optimaler bij aan de organisatie ambities en hoe deze succesvol te realiseren met elkaar.
Wil je als professional, leidinggevende of organisatie echt effectiever worden? Een absolute aanrader is om de 3-daagse training ‘Het politieke spel in je organisatie effectiever spelen’ te gaan volgen. Individueel door de 3-daagse te volgen of wellicht zelfs samen met je collega’s in een in-company traject. Neem voor meer informatie contact op met Marco Schreurs (schreurs@dir.nl of T. 035-6037979).