Leiderschap en ondernemen – lessen uit Benin Afrika (2)
Leeropbrengsten uit Benin Afrika
VEA: Vision – Engagement – Action
En daar ging ik, op reis naar Benin, Afrika. Het was ik denk zo’n 39 graden Celsius toen we het vliegtuig uitstapten in Cotonou. We maakten al gauw kennis met de plaatselijke medewerkers van The Hunger Project (THP), waaronder Emanuelle. In de plattelandsdorpen verzorgt hij VEA-workshops (Vision-Engagement-Action). Tijdens deze workshops maakt THP de bevolking bewust van het feit dat zij zelf het heft in handen kunnen nemen om zo zelf een einde te maken aan de honger. Wauw, hoe doet hij dat? Hoe bereikt hij de mannen, vrouwen en jeugd in die dorpen? Wat kan ik hiervan leren voor de leiderschap- en verbetertrajecten die ik vanuit Direction begeleid? Ik vraag hem het hemd van zijn lijf!
De bevolking wordt geleerd het zelf te doen
Hij vertelt me hoe belangrijk het is voor alle dorpbewoners om te beseffen dat honger en armoede geen kwesties zijn van het lot of van God’s wil. Ze leren dat ze zelf de sleutel in handen hebben. THP doet het namelijk niet voor hen, ze zullen het zelf moeten doen. Door samen een visie (Vision) te formuleren die verbetering en effectiviteit brengt, gaat Emanuelle tegelijkertijd met hen op zoek naar het ‘haakje’ waaraan de bewoners, zowel persoonlijk als met de gehele gemeenschap, zich committeren (Engagement). Ze formuleren niet alleen mooie beelden en plannen. Ook delen ze met elkaar hoe ze dit gaan realiseren. Al tijdens de VEA-workshop wordt duidelijk wie de ‘ambassadeurs’ zullen worden, het eigenaarschap op zich nemen en de eerste acties gaan inzetten (Action).
Microkredietbank
Ik vroeg aan Emanuelle of het altijd in één keer goed gaat. “Nee”, vertelde hij. “Soms is het nodig om weer ‘terug naar af’ te gaan, dus naar de VEA workshop. Maar er zijn ook situaties waarin het sneller gaat. Het principe blijft in elk geval altijd dat mensen het zelf moeten willen, en vooral ook zelf moeten doen. Bijvoorbeeld de ‘microkredietbank’. We geven de mensen een klein bedrag om een eigen handeltje mee te beginnen. Maar we willen een periode later wel zien of dit bedrag zich heeft vermenigvuldigd. Wanneer dat niet zo is, draaien we de geldkraan weer even dicht en gaan we terug naar de basis, de VEA workshop. Opnieuw kijken we naar de visie (was deze wel helder en concreet), het engagement (hoe was de betrokkenheid) en naar de acties (hoe passend waren de acties om de visie te realiseren). We scherpen aan en slaan dan weer een nieuwe weg met elkaar in.”
De artiest
Dit herken ik ook bij organisaties waarvoor ik werk. Soms is het nodig om even een stap terug te doen om daarna nieuwe stappen te ondernemen. Wel is het noodzakelijk dat een visie vanuit het hart en zo concreet mogelijk geformuleerd wordt. Zo kwam ik hier in Benin een man tegen in de bergen waarvan ik overtuigd was dat hij zijn eigen visie zou realiseren. Ik vroeg hem wat hij daar aan het doen was Hij vertelde me van zijn droom: “Ik ben artiest en dit wordt een plek waar artiesten van over de hele wereld naar toe zullen trekken. Daar boven op die heuvel, daar komt het restaurant waar je als bezoeker aan onze kunstwerken, even iets kunt drinken. En daar beneden, daar komt de ingang met het boetiekje waar je een toegangsticket kunt betalen.” Het stond gebrand op zijn netvlies en ook op de mijne hoe hij er over vertelde; het kwam uit zijn tenen! Hij stond nog aan het begin…en ik zag het eindresultaat al!
Empowerment en ondernemen
We zijn getuige geweest van de opening van een nieuw epicentrum in Tré. Een fonkelnieuw gebouw. Kraakhelder, zelfs de weegschaal was nog ingepakt in plastic. Een gebouw met een opslagplaats voor graan, een kleuterklas, een ziekenzaal, een micro-kredietbank, een vergaderruimte annex klaslokaal voor alfabetiseringslessen en landbouwvoorlichting, een ‘baar-kamer’ en toiletten. Kortom alles wat je maar nodig hebt om hier een stevig begin te maken met het einde van de armoede. Ook bezochten we het epicentrum in Kissamey dat al twee jaar draait. Je ziet de bedrijvigheid en het ondernemen. Je voelde letterlijk de empowerment en het enthousiasme!
Kortom, het gaat steeds om Vision-Engagement-Action. Deze drie zaken krijgen ook in Nederland tijdens leiderschap- verbetertrajecten veel aandacht. Het enige waar we wat minder goed in lijken te zijn, is de focus. We raken nogal eens halverwege uit koers, waardoor een traject strandt. Of we maken het traject ‘keurig af’ maar dan zonder focus op de geformuleerde visie, zodat aan het eind van de rit een ‘leuk’ en ‘inspirerend’ traject was, maar het eigenlijk niet het resultaat heeft opgeleverd waar we voor gingen.
Durf jij? Ik denk dat het veel zal opleveren!
Misschien moeten we wat vaker halverwege een traject tegen elkaar durven zeggen ‘waar gaat het ons ook alweer precies om?’ ‘Laten we terug gaan naar onze visie en commitment en ons afvragen of we elkaar wel aanspreken op het passende en gewenste gedrag?’