Veel organisaties worstelen vandaag de dag met een belangrijke vraag: Hoe zorgen we ervoor dat onze leiders niet alleen zorgzaam zijn, maar ook de moed hebben om medewerkers aan te spreken en uit te dagen? Ben jij als leider soms bang om direct te zijn uit angst dat mensen vertrekken of zich onder druk gezet voelen? Merk je dat er vooral aandacht is voor het welzijn van medewerkers, maar dat dit soms ten koste gaat van prestaties?
Steeds vaker zien we leiders die sterk zijn in caring – ze hebben empathie, tonen begrip en ondersteunen hun teams. Maar wat gebeurt er als de balans doorslaat en er te weinig daring aanwezig is? Zonder de moed om te confronteren, heldere doelen te stellen en verantwoordelijkheden te benoemen, kan een team vastlopen. Te veel zorg en te weinig uitdaging zorgt ervoor dat medewerkers zich comfortabel voelen, maar niet het maximale uit zichzelf halen.
Waarom caring steeds meer aanwezig is
Het is niet vreemd dat caring leiderschap steeds meer de overhand krijgt. Leiders zijn bang hun medewerkers te verliezen in een krappe arbeidsmarkt, waar talent zo een nieuwe baan vindt. Ook speelt mee dat er steeds meer aandacht is voor mentale gezondheid en welzijn. Dit heeft een positieve impact: medewerkers voelen zich gewaardeerd en er ontstaat een cultuur van openheid. Maar als leiders te veel focussen op zorgzaamheid, kan dat leiden tot vermijding van confrontaties of het uit de weg gaan van moeilijke gesprekken.
Te veel caring kan ervoor zorgen dat er een cultuur ontstaat waarin prestatieverwachtingen niet duidelijk zijn, en waar uitdagingen worden vermeden om de harmonie te bewaren. De balans tussen caring en daring ontbreekt dan, wat het team uiteindelijk kan belemmeren in hun groei.
Wat zijn caring en daring kwaliteiten?
Het concept van caring en daring kwaliteiten werd voor het eerst geïntroduceerd door George Kohlrieser, professor aan IMD Business School. In zijn leiderschapsprogramma benadrukt hij dat leiders succesvol zijn wanneer ze zowel zorgzaamheid als moed tonen in hun benadering. Caring en daring zijn essentiële leiderschapskwaliteiten die elkaar aanvullen en versterken.
- Caring: Dit gaat over empathie, ondersteuning, luisteren, en het creëren van een veilige omgeving waarin medewerkers zich gewaardeerd en gesteund voelen.
- Daring: Dit draait om duidelijke doelen stellen, confronteren, risico’s nemen en medewerkers aanspreken op hun verantwoordelijkheden.
Bij Direction zien we in het wetenschappelijk onderzoek naar High Performance Leiders van ons HPO Center dat leiders die deze balans beheersen, hun teams optimaal laten presteren. Door caring en daring te combineren, creëer je een omgeving waarin medewerkers niet alleen betrokken zijn, maar ook uitgedaagd worden om hun volledige potentieel te benutten. Deze kwaliteiten zijn een vast onderdeel van leiderschapsontwikkeling, omdat ze de sleutel vormen tot zowel persoonlijke groei als teamresultaten.
Waarom daring moeilijk is voor veel leiders
Veel leiders voelen zich ongemakkelijk bij daring. Ze zijn bang dat het confronteren van medewerkers negatieve gevolgen heeft: dat het de relatie schaadt, dat medewerkers zich terugtrekken, of erger nog, dat ze vertrekken. In een tijd waarin talent schaars is, durven leiders vaak niet te veel te vragen of medewerkers uit te dagen, uit angst dat ze elders werk zullen vinden.
Een voorbeeld dat wij vaak tegenkomen in leiderschapstrainingen is een leidinggevende die merkt dat een van zijn teamleden voortdurend te laat is met het opleveren van rapportages. Hoewel de leidinggevende dit regelmatig opmerkt en het negatieve effect ervan ziet op het team, kiest hij ervoor om het gesprek te vermijden. Hij is bang dat het de medewerker te veel onder druk zal zetten en dat deze misschien vertrekt naar een andere baan, zeker nu er zoveel werkdruk en personeelsgebrek is. De leidinggevende focust zich vooral op het welzijn van de medewerker, biedt aan om te helpen waar mogelijk, maar blijft vaag over deadlines en verantwoordelijkheden.
Het gevolg is dat het hele team dit gedrag uiteindelijk als norm begint te zien. Andere teamleden voelen zich niet uitgedaagd om hun deadlines te halen, en de kwaliteit van de samenwerking zakt. Wat als een poging begon om de relatie goed te houden, leidt uiteindelijk tot frustratie binnen het team en middelmatige prestaties.
Dit voorbeeld laat zien dat het vermijden van moeilijke gesprekken en duidelijke verwachtingen op de lange termijn meer schade kan aanrichten. Teams die niet worden uitgedaagd, blijven vaak hangen in middelmatigheid en missen de mogelijkheid om echt te excelleren.
De kracht van de combinatie: Caring én daring
De meest succesvolle leiders weten dat ze caring en daring moeten combineren om hun team optimaal te laten presteren. Caring zorgt voor de verbinding en het vertrouwen; daring zorgt voor duidelijkheid en prestatie. Zoals professor George Kohlrieser zegt: “Contact voor contract en connectie voor
Het begint met het opbouwen van een band met je team – luisteren, empathie tonen en een veilige basis creëren. Zonder die basis van vertrouwen zal daring al snel als hard of ongevoelig worden ervaren. Wanneer medewerkers voelen dat hun welzijn belangrijk is voor de leidinggevende, zijn ze eerder bereid om uitdagingen aan te gaan en risico’s te nemen. Maar na die verbinding moet er ook duidelijkheid komen: duidelijke doelen stellen, medewerkers aanspreken op hun verantwoordelijkheden en eventueel moeilijke gesprekken voeren wanneer prestaties achterblijven.
Leiders die beide kwaliteiten beheersen, creëren niet alleen een veilige werkomgeving, maar ook een omgeving waar prestaties vooropstaan. Caring helpt medewerkers om zich gewaardeerd te voelen en open te staan voor groei. Daring helpt hen om die groei daadwerkelijk te realiseren en hun volledige potentieel te benutten. Deze combinatie maakt teams niet alleen gelukkiger, maar ook succesvoller, doordat er continu ruimte is voor verbetering en ontwikkeling.
Hoe ontwikkel je als leider meer daring?
Veel leiders willen graag meer daring tonen, maar weten niet goed hoe ze dat praktisch kunnen doen. Hier zijn enkele concrete stappen om daring te ontwikkelen en tegelijkertijd de balans met caring te behouden:
- Leer constructieve, moeilijke gesprekken voeren: Begin met kleine stappen en gebruik de feedforward-benadering: benoem eerst wat al goed gaat én kijk vervolgens naar wat nog beter kan. Het gaat niet om verwijt, maar om groei en ontwikkeling. Leiders leren bij Direction hoe ze gesprekken kunnen voeren waarin zowel feedback als feedforward wordt toegepast, altijd met respect voor de medewerker en de relatie. Het doel is gezamenlijke vooruitgang, zonder de kern van het probleem te vermijden.
- Stel duidelijke, ambitieuze doelen: Een van de belangrijkste onderdelen van daring leiderschap is het stellen van scherpe doelen. Deze moeten uitdagend zijn, maar wel haalbaar. Zorg ervoor dat je team weet wat er van hen verwacht wordt, en dat je de voortgang actief volgt. Door heldere doelen te stellen, creëer je focus en richting.
- Geef ruimte voor experimenteren: Innovatie en groei komen vaak voort uit experimenteren en het nemen van risico’s. Creëer een omgeving waarin het oké is om fouten te maken en ervan te leren. Als leider moet je het goede voorbeeld geven door open te staan voor experimenten, en door fouten niet te bestraffen maar te zien als leermomenten. Dit moedigt je team aan om buiten hun comfortzone te treden en nieuwe mogelijkheden te verkennen.
Conclusie: Balans in leiderschap
Caring en daring versterken elkaar. Als leider moet je leren hoe je beide kwaliteiten kunt inzetten om je team niet alleen te ondersteunen, maar ook te stimuleren tot groei en prestatie. Door een balans te vinden tussen empathie en uitdaging, bouw je aan een team dat betrokken is én het maximale uit zichzelf haalt.
Wil je meer leren over hoe jij je zelfreflectie kunt gebruiken om zowel caring als daring leiderschap te versterken? Bij Direction bieden we coaching en training om jouw leiderschapskwaliteiten verder te ontwikkelen. Neem contact met ons (schrikkema@dir.nl) op voor meer informatie over onze maatwerkprogramma’s en ontdek hoe wij jou kunnen helpen om het beste uit jezelf en je team te halen.