Wat is de betekenis van intrinsieke motivatie en waarom is het belangrijk in jouw organisatie? Intrinsieke motivatie gaat over de innerlijke drijfveer van medewerkers om hun werk te doen, omdat het waardevol en betekenisvol voelt – los van externe beloningen zoals geld of status. Het zorgt ervoor dat medewerkers met plezier en betrokkenheid bijdragen aan het succes van de organisatie.
Hoe kun je als leidinggevende een werkomgeving creëren waarin intrinsieke motivatie centraal staat? In dit artikel lees je alles over de betekenis van intrinsieke motivatie, waarom het essentieel is voor een motiverende werkomgeving en hoe je het kunt stimuleren binnen jouw team of organisatie.
Wat is de betekenis van intrinsieke motivatie en waarom is het belangrijk?
De betekenis van intrinsieke motivatie ligt in de persoonlijke drijfveer die mensen aanzet tot actie, zonder dat externe beloningen zoals geld, status of druk een rol spelen. Het gaat om activiteiten die mensen waardevol, interessant of plezierig vinden omwille van de activiteit zelf. Denk bijvoorbeeld aan een medewerker die geniet van het creatieve proces van een project, simpelweg omdat hij er energie van krijgt, en niet omdat er een bonus aan verbonden is.
Dit contrasteert met extrinsieke motivatie, waarbij een persoon wordt gedreven door externe prikkels, zoals financiële beloningen of de verwachting van erkenning. Waar extrinsieke motivatie vaak korte termijnresultaten oplevert, leidt intrinsieke motivatie tot langdurige betrokkenheid, betere prestaties en persoonlijke voldoening.
Het verschil maken in de werkomgeving
De betekenis van intrinsieke motivatie in de werkomgeving is groot: het bepaalt hoe medewerkers hun werk ervaren en hoe ze bijdragen aan de organisatiedoelen. Onderzoek toont aan dat medewerkers met een hoge intrinsieke motivatie:
- Productiever zijn, doordat zij hun werk met passie en toewijding uitvoeren.
- Creatiever bijdragen, omdat zij niet alleen het ‘hoe’ maar ook het ‘waarom’ van hun werk begrijpen.
- Meer betrokken blijven, doordat zij hun werk niet als een losse taak zien, maar als een betekenisvolle bijdrage aan een groter geheel.
Een intrinsiek gemotiveerde medewerker voelt zich verbonden met de organisatie en ziet het werk als meer dan alleen een verplichting. Zij ervaren voldoening doordat zij iets waardevols toevoegen aan een gezamenlijke visie of doelstelling.
Zonder richting geen motivatie
Veel organisaties verwachten intrinsiek gemotiveerde medewerkers, maar vergeten een essentieel ingrediënt: een duidelijke visie en heldere doelen. Wanneer medewerkers niet weten waar ze aan bijdragen, voelen ze zich losgekoppeld van het grotere geheel. Dit leidt tot frustratie, eilandgedrag en uiteindelijk minder motivatie.
Een motiverende werkomgeving begint met het stellen van een positief geformuleerde ambitie. Zoals George Kohlrieser stelt: “High performance leiders spelen om te winnen, niet om te voorkomen dat ze verliezen.” Medewerkers moeten weten waar de organisatie voor staat en hoe zij daar een rol in spelen. Dit creëert niet alleen richting, maar ook betrokkenheid.
Het grotere plaatje zien
Een klassiek voorbeeld illustreert dit goed: drie metselaars krijgen dezelfde vraag over wat ze aan het doen zijn. De eerste zegt: “Ik stapel stenen.” De tweede: “Ik bouw een muur.” De derde straalt en zegt: “Ik bouw een kathedraal.” Die laatste ziet het grotere geheel en voelt intrinsieke motivatie doordat hij zijn werk koppelt aan een hoger doel.
Creëer een motiverende werkomgeving
Wil je ontdekken hoe je intrinsieke motivatie kunt versterken en een cultuur van betrokkenheid en groei creëert? Lees hier meer over onze aanpak, casestudy’s en maatwerktrainingen.
Hoe creëer je een werkomgeving die intrinsieke motivatie stimuleert?
Intrinsieke motivatie ontstaat niet vanzelf. Het vereist een bewuste aanpak en de juiste condities binnen de organisatie. Hieronder volgen drie pijlers voor het bouwen aan een werkomgeving waar intrinsieke motivatie centraal staat.
1. Zorg voor duidelijkheid over visie en doelen
Medewerkers willen weten waar ze naartoe werken en waarom hun bijdrage ertoe doet. Een heldere visie en duidelijke doelen zijn cruciaal om richting te geven en betrokkenheid te stimuleren. Zonder deze duidelijkheid ontstaat eilandgedrag en verliezen medewerkers de verbinding met het grotere geheel.
Het is belangrijk dat de visie en missie van de organisatie niet alleen op papier bestaan, maar écht tot leven komen. Dit vraagt om frequente en concrete communicatie, waarin wordt uitgelegd hoe de dagelijkse werkzaamheden bijdragen aan het gezamenlijke doel.
- Duidelijkheid schept vertrouwen: Medewerkers voelen zich veiliger en meer verbonden als ze weten wat het gezamenlijke doel is. Dit vertrouwen is een belangrijke basis voor effectieve samenwerking.
- Positief geformuleerde doelen inspireren: Mensen werken liever aan een aantrekkelijk en uitdagend doel dan aan een ambitie die is gebaseerd op angst of onzekerheid. Zorg daarom dat je doelen energie en richting geven, in plaats van druk en angst.
Een duidelijke visie geeft medewerkers niet alleen een reden om mee te doen, maar motiveert hen ook om samen te werken aan het behalen van deze ambitie.
2. Betrek medewerkers door te vragen en echt te luisteren
Autonomie binnen een organisatie werkt alleen als er duidelijke kaders zijn. Zonder spelregels kan autonomie leiden tot verwarring en onsamenhangend gedrag. Leidinggevenden moeten zorgen dat doelen, waarden en verwachtingen helder zijn. Denk aan een sport: je spreekt samen af of je hockey of voetbal speelt. Binnen dat speelveld hebben medewerkers vrijheid om te handelen, maar de spelregels geven richting.
Daarnaast is het essentieel om medewerkers actief te betrekken bij het grotere doel. Stel vragen als: “Waarom wil jij bijdragen aan dit doel? Wat zie jij als jouw rol hierin?” Dit soort gesprekken helpt medewerkers een persoonlijke verbinding te maken met de team- en organisatiedoelen. Het versterkt hun intrinsieke motivatie, omdat zij begrijpen waarom ze meedoen, en niet alleen omdat een leidinggevende het vraagt.
Om dit effectief te maken, zijn twee elementen cruciaal:
- Vermijd micromanagement: Medewerkers floreren wanneer ze de ruimte krijgen om zelf beslissingen te nemen binnen de afgesproken kaders. Vertrouwen is hierbij onmisbaar.
- Creëer psychologische veiligheid: Een werkomgeving waarin fouten maken mag, stimuleert niet alleen betrokkenheid, maar ook innovatie en creativiteit.
Door kaders te combineren met betrokkenheid en ruimte voor autonomie, bouw je een team dat intrinsiek gemotiveerd is en zelfstandig blijft bijdragen, ongeacht wie de leiding heeft.
3. Erken de bijdragen van je medewerkers
Waardering is een krachtige motivator. Het laat medewerkers voelen dat hun inspanningen gezien en gewaardeerd worden, wat hun intrinsieke motivatie versterkt. Waardering gaat echter verder dan het uitspreken van een simpel compliment: het gaat om het erkennen van iemands unieke bijdrage en de impact daarvan op het grotere geheel.
Een cultuur van erkenning vraagt om:
- Focus op de inspanning, niet alleen het resultaat: Intrinsieke motivatie groeit wanneer medewerkers merken dat niet alleen het einddoel, maar ook de weg ernaartoe wordt gewaardeerd. Bespreek wat goed ging en hoe dit bijdraagt aan het gezamenlijke doel.
- Wees specifiek en persoonlijk: Een compliment als “Je hebt dit project fantastisch geleid door iedereen betrokken te houden” motiveert meer dan een algemene “goed gedaan”. Het laat zien dat je het werk écht hebt gezien.
Door medewerkers regelmatig en oprechte erkenning te geven, voelen zij zich gewaardeerd en blijven ze gemotiveerd om hun werk met passie en toewijding te blijven doen.
“Een concrete verbetering is de manier waarop teams nu omgaan met feedback. In plaats van defensief te reageren, zien medewerkers feedback als een kans om te groeien. Dit heeft geleid tot een positievere werkcultuur. De herkenning van gemeenschappelijke doelen en de motivatie om deze te bereiken, heeft de algehele dynamiek binnen de organisatie verder verbeterd.”
Patty Scholten, HR Site Lead en MT-lid bij AstraZeneca Nijmegen
Het belang van intrinsieke in een High Performance Organisatie
Onderzoek van ons HPO Center laat zien dat High Performance Organisaties (HPO’s) zich onderscheiden doordat zij intrinsieke motivatie koppelen aan een gedeelde visie en duidelijke doelen. Ze begrijpen dat medewerkers geen losse radertjes zijn, maar individuen met unieke kwaliteiten en ambities. HPO’s maken de verbinding tussen werk en organisatiedoelen niet alleen zichtbaar, maar ook tastbaar.
Dit doen zij door de visie continu te verbinden met de dagelijkse praktijk. Medewerkers begrijpen niet alleen het grotere doel, maar zien ook hoe hun werk daar dagelijks aan bijdraagt. Daarnaast bieden HPO’s ruimte voor reflectie en feedback. Regelmatige gesprekken over wat goed gaat en waar verbetering mogelijk is (feedforward-methode), zorgen ervoor dat medewerkers hun eigen groei kunnen koppelen aan het succes van de organisatie. Tot slot wordt betrokkenheid op alle niveaus gestimuleerd, van directie tot werkvloer, om een cultuur van gedeeld eigenaarschap te creëren waarin iedereen zich gehoord en gewaardeerd voelt.
Verbinding als sleutel tot werkgeluk
Uit onderzoek van Direction, HPO Center en Driessen blijkt dat werkgeluk bestaat uit twee componenten: werk-bevlogenheid (het plezier in het eigen werk) en organisatie-bevlogenheid (het gevoel bij te dragen aan het grotere geheel). Veel medewerkers scoren hoog op werk-bevlogenheid, maar missen vaak de verbinding met organisatiedoelen. Het versterken van deze verbinding is essentieel voor een cultuur waarin intrinsieke motivatie centraal staat.
Wanneer medewerkers voelen dat hun werk direct bijdraagt aan het gezamenlijke succes, ontstaat een krachtige motivatie die niet alleen hun prestaties verbetert, maar ook zorgt voor blijvende betrokkenheid.
Intrinsieke motivatie begint bij leiderschap
Als leidinggevende speel je een cruciale rol in het bouwen van een motiverende werkomgeving. Intrinsieke motivatie ontstaat wanneer medewerkers weten waar ze aan bijdragen, begrijpen waarom dit belangrijk is en voelen dat hun inspanningen worden gewaardeerd. Het begint bij duidelijke kaders en doelen, het bieden van autonomie binnen die kaders, en oprechte erkenning voor hun unieke bijdrage.
Stel jezelf de vraag: inspireer ik mijn medewerkers om stenen te stapelen, muren te bouwen, of kathedralen te creëren? Door deze principes centraal te stellen, geef je je team de tools om intrinsiek gemotiveerd te blijven en samen te werken aan een groter doel.
Stimuleer de intrinsieke motivatie in jouw team of organisatie!
Wil je weten hoe je jouw organisatie of team kunt transformeren tot een omgeving waarin intrinsieke motivatie centraal staat? Neem dan contact met mij (Muriel Schrikkema) op om de mogelijkheden te bespreken.