Sociale veiligheid in de podiumkunsten: inspiratie voor alle sectoren

In de culturele sector is het bevorderen van sociale veiligheid een urgente en complexe uitdaging. De Stichting Sociale Veiligheid Podiumkunsten, een initiatief van de Nederlandse Associatie voor Podiumkunsten (NAPK), speelt hierin een voortrekkersrol. Rond de tijd dat incidenten zoals die bij The Voice of Holland in de media kwamen, begon de stichting met het aanpakken van grensoverschrijdend gedrag en het stimuleren van gewenst gedrag binnen de podiumkunsten. Dit case-artikel belicht de vooruitstrevende aanpak van de stichting en de impact van hun trainingen, met speciale aandacht voor de training ‘gespreksvoering over grenzen en veiligheid‘ door Muriel Schrikkema van Direction.

Hoe de training ‘gespreksvoering over grenzen en veiligheid’ organisaties helpt een veilige werkomgeving te creëren.

De missie van de Stichting Sociale Veiligheid Podiumkunsten

De Stichting Sociale Veiligheid Podiumkunsten werd opgericht met een duidelijk doel: zorg en veiligheid bieden aan medewerkers van podiumkunstorganisaties. “Ons doel is tweeledig,” vertelt Maaike van Steenis (zie foto), projectcoördinator van de stichting. “Aan de ene kant faciliteren we een klachtencommissie die meldingen van ongewenst gedrag behandelt. Aan de andere kant ondersteunen we onze achterban bij preventie door middel van trainingen, documenten en advies.”

Het belang van deze aanpak werd benadrukt door verschillende incidenten in de sector die veel media-aandacht kregen. Deze gebeurtenissen onderstreepten de noodzaak van een structurele aanpak om sociale veiligheid te waarborgen.

Preventie als speerpunt

Naast de klachtencommissie, die een cruciale rol speelt in het behandelen van meldingen, legt de stichting een sterke focus op preventieve maatregelen. “We willen incidenten zoveel mogelijk voorkomen,” legt Maaike uit. “Daarom bieden we een breed scala aan preventieve activiteiten aan, waaronder trainingen zoals die van Muriel.”

Het belang van deze preventieve maatregelen wordt duidelijk door de voorbeelden uit de dagelijkse praktijk. “De mensen die de training volgen zijn over het algemeen leidinggevenden. Zij hebben als taak om, als zij een signaal krijgen van iemand die iets heeft meegemaakt waar die niet happy mee is, in gesprek te gaan,” legt Maaike uit. “Bijvoorbeeld als iemand grappen maakt waar anderen zich niet prettig bij voelen. Het is belangrijk dat je zo’n gesprek op een goede manier kunt voeren.” Ze vervolgt: “Het kan ook gaan om fysiek contact. In theater, muziek en dans raak je elkaar aan op het podium. Dat hoort erbij, afhankelijk van de productie. Maar ook daarbinnen moet je afstemmen hoe mensen aangeraakt willen worden. Macht speelt absoluut een rol, zeker in een werkveld waarin er schaarste is aan interessante rollen of banen.”

De keuze voor de training van Muriel Schrikkema was gebaseerd op de visie en methodiek van Direction. Deze training, gericht op gespreksvoering over grenzen en veiligheid, sluit perfect aan bij de behoeften van de leden van de NAPK. “Het programma van Muriel sprak ons aan vanwege de focus op een constructieve gesprekscultuur en het creëren van een veilige werkomgeving waar ook moeilijker bespreekbare zaken, bespreekbaar zijn,” aldus Maaike.

De training ‘gespreksvoering over grenzen en sociale veiligheid’

De training ‘gespreksvoering over grenzen en sociale veiligheid‘ van Muriel Schrikkema bij de Stichting Sociale Veiligheid Podiumkunsten gaat verder dan het simpelweg aanleren van communicatietechnieken. Het doel is om leidinggevenden te leren hoe zij een veilige werksetting kunnen creëren en behouden, wat de basis vormt voor open en effectieve gesprekken over grenzen en veiligheid. Hier zijn de belangrijkste thema’s van de training en wat deze opleveren:

• Bespreekbaarheid van grenzen en veiligheid
  Leiders leren hoe ze effectief kunnen communiceren over grenzen en veiligheid met hun medewerkers. Dit is cruciaal om een cultuur te creëren waarin moeilijke onderwerpen bespreekbaar zijn. Door deze vaardigheid ontwikkelen leiders de mogelijkheid om proactief issues aan te pakken voordat ze escaleren, wat bijdraagt aan een transparante en veilige werkomgeving.
• Ervaren veiligheid
  De training benadrukt het belang van een werkomgeving waarin iedereen zich veilig voelt om hun perspectief te delen. Een gevoel van veiligheid is essentieel voor open communicatie en samenwerking. Leiders leren hoe zij een sfeer kunnen creëren waarin medewerkers zich vrij voelen om hun zorgen en ideeën te uiten, wat leidt tot een meer betrokken en tevreden team.
• Actief luisteren en perspectief delen
  Leiders leren zowel naar het perspectief van de ander te luisteren als hun eigen perspectief in te brengen. Dit tweerichtingsverkeer in communicatie is essentieel om misverstanden te voorkomen en een diepere wederzijdse begrip te bevorderen. Het resultaat is een team waarin iedereen zich gehoord en gewaardeerd voelt, wat bijdraagt aan een positievere werkcultuur.
• Constructieve feedback
  De training richt zich op het geven en ontvangen van feedback op een manier die constructief is en bijdraagt aan de veiligheid: feedforward. Leiders leren hoe zij feedforward kunnen geven die zowel respectvol als effectief is, en hoe zij zelf open kunnen staan voor meningen, commentaar, klachten, etc. van collega’s. Dit bevordert een cultuur van continu leren en verbeteren, wat essentieel is voor zowel persoonlijke als professionele groei binnen de organisatie.
• Praktische toepassing en resultaat
  Een uniek aspect van de training is het gebruik van een trainingsacteur voor simulaties. Dit helpt de deelnemers om realistische scenario’s te oefenen en direct feedback te krijgen op hun gespreksvaardigheden. “De deelnemers vinden het heel waardevol omdat ze in een veilige setting met een rollenspelacteur kunnen oefenen,” vertelt Maaike. “Ze ontdekken dat de gesprekstechnieken breder toepasbaar zijn dan alleen voor sociale veiligheid. Uiteindelijk is het voor iedereen het beste als er zo min mogelijk gevallen van grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer zijn. Bijvoorbeeld deze preventieve training speelt hierin een cruciale rol.”

Impact en ontvangst

De training wordt zeer goed ontvangen door de deelnemers. Grote organisaties binnen de sector hebben ervoor gekozen om de training intern te organiseren voor hun managementteams. Dit toont aan hoe belangrijk zij het vinden om sociale veiligheid hoog op de agenda te zetten. “Wat ik hoor van de mensen die de training volgen, is dat ze het heel waardevol vinden,” zegt Maaike. “De inzichten die ze op doen en kennis die ze leren, helpen hen niet alleen bij het aanpakken van grensoverschrijdend gedrag, maar ook bij andere lastige gesprekken in hun dagelijkse werk.”

Maaike merkt op dat er een groeiende vraag is naar dergelijke trainingen en dat dit een teken is van een positieve cultuurverandering binnen de sector. “We zien dat de vraag naar onze trainingen toeneemt, wat aangeeft dat organisaties zich steeds meer bewust worden van het belang van sociale veiligheid,” legt Maaike uit.

Conclusie

De Stichting Sociale Veiligheid Podiumkunsten is een voorloper in de aanpak van sociale veiligheid. Door een combinatie van reactieve en preventieve maatregelen, en door samen te werken met experts zoals Muriel Schrikkema, biedt de stichting een waardevolle ondersteuning aan haar achterban. Hun werk dient als inspiratie voor andere organisaties in diverse sectoren die streven naar een veilige en respectvolle werkomgeving.

Zoals Maaike van Steenis het treffend verwoordt: “Uiteindelijk is het voor iedereen het beste als er zo min mogelijk gevallen van grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer zijn. Onze preventieve activiteiten spelen hierin een cruciale rol.”

Klik hier voor een voorbeeld van het maatwerkprogramma ‘gespreksvoering over grenzen en veiligheid‘. Of neem contact op met Muriel Schrikkema (T. 035-6037979) om samen aan de slag te gaan binnen jouw team of organisatie.
Klik hier voor het artikel ‘Een veilige werkomgeving creëren, hoe doe je dat?’ of Klik hier voor de case: Een veilige werkomgeving als fundament bij Doornroosje.