Kantoorpolitiek zonder kantoor …
Hoe zit het met kantoorpolitiek als er bijna of helemaal geen kantoor meer is? Al bijna 15 jaar organiseren wij de succesvolle training ‘Macht & Politiek in Organisaties – Het politieke spel in je organisatie effectiever spelen’. Er is veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de vaak verborgen krachten die ten grondslag liggen aan de formele en informele machtsdynamiek in organisaties. Het succes van mensen hangt niet alleen af van wat ze inbrengen, maar zeker ook van hun vermogen om te navigeren door ‘de weinig transparante wateren van de kantoorpolitiek’. Deze laatste zin komt uit een onlangs gepubliceerd artikel in Harvard Business Review[i] over kantoorpolitiek.
En uiteraard is onze training van nu, qua opzet en inhoud, niet te vergelijken met de allereerste training. De training verandert, omdat ook kantoorpolitiek aan verandering onderhevig is. In het eerder aangehaalde Harvard artikel vragen de onderzoekers zich af wat er gebeurt met kantoorpolitiek als er geen kantoor meer is. Wat gebeurt er met kantoorpolitiek als het kantoor verplaatst van fysiek naar virtueel.
We missen het spontane gesprek bij het koffiezetapparaat
Thuiswerken bestaat al enige tijd, maar is door de corona pandemie in een stroomversnelling geraakt. Daarmee ook de manier hoe we met 
elkaar samenwerken. Geheel of gedeeltelijk is de fysieke samenwerking op kantoor verplaatst naar online samenwerken. Persoonlijk contact en fysieke menselijke interactie zijn (deels) verdwenen of minder geworden. Met diverse gevolgen van dien. “We missen het spontane gesprek bij het koffiezetapparaat” horen we bijvoorbeeld klanten geregeld zeggen.
Was het aan het begin van de corona crisis nog vreemd en onwennig, inmiddels is voor veel mensen een zekere mate van normaliteit ontstaan. Ze werken online en als ze op kantoor komen dan is het vaak met minder collega’s dan normaal. Samenwerken, vergaderen, et cetera doe je online. Even bijpraten bij het koffiezetapparaat doen we veel minder en vaak alleen nog via de telefoon.
Wat betekent dit nu voor de kantoorpolitiek? Zijn de oude normen en regels nog van toepassing? Ontstaat er minder vriendjespolitiek? Neemt gebruik van macht op basis van kennis en ervaring toe? De onderzoekers vragen zich daarnaast af of de inzet van technologie (online werken) ervoor zorgt dat we ons meer concentreren op onze werkelijke prestaties, waardoor de impact van informele netwerken en informeel beïnvloeden wordt verminderd?
Zelfs zonder fysiek kantoor, zal kantoorpolitiek niet verdwijnen
Net zoals de organisatiecultuur niet zal verdwijnen alleen omdat mensen vanuit huis werken, zal kantoorpolitiek ook niet verdwijnen. Volgens de onderzoekers zijn er drie belangrijke kansen die professionals kunnen aangrijpen tijdens deze overgang naar geheel of gedeeltelijk kantoorloos werken:
- De mogelijkheid om relaties te resetten.
De verschuiving naar werken op afstand heeft de patronen van onze interactie op het werk grondig verstoord. Dit is een kans om relaties met je baas en collega’s te herstellen. Als je in het verleden minder succesvol was in kantoorpolitiek, dan is dit een moment om na te denken over hoe je de situatie kunt veranderen. Wees vooral duidelijk in je communicatie over het werk en zoek vooral zelf en regelmatig contact. Overweeg ook de sociale kant van kantoorpolitiek. Het is mogelijk dat anderen meer tijd en energie hebben geïnvesteerd in het opbouwen van persoonlijke relaties met collega’s, terwijl jij jezelf op een afstand hield. Dat je vooral druk was met je werk zo goed mogelijk te doen. De pandemie biedt een natuurlijke gelegenheid om relaties te verstevigen – of je dat nu in het verleden hebt gedaan of niet. Probeer inhaalgesprekken voor te stellen of echt te informeren naar het welzijn van anderen. - De kans dat de kwaliteit van werk zegeviert.
Op een of ander moment hebben we bijna allemaal een irritante collega gehad die half werk levert. Die (minimale) prestaties weet op te poetsen en zich charmant een weg baant naar onverdiende promoties. Die negatieve vorm van kantoorpolitiek wordt door weinig mensen gewaardeerd. Dat is bijvoorbeeld ook niet waar onze training rond macht en politiek in organisaties over gaat. Gelukkig is het veel moeilijker voor deze mensen om succesvol te zijn in een virtuele omgeving. Ze hebben geen gemakkelijke toegang tot overleg of roddelen in de kantine of na het werk op de parkeerplaats. De auteurs beschrijven het mooi: In een wereld waar elke extra minuut van een online-vergadering als een heel leven aanvoelt, is hun opgeblazen gevoel en bonken op de borst te zien als verspilling van tijd die het is. Een virtuele werkomgeving biedt veel meer de mogelijkheid om beoordeeld te worden op de kwaliteit van je werk dan op je gedrag er omheen. - De mogelijkheid om je netwerken te diversifiëren.
De discussie over online werken richt zich vaak op het feit dat het moeilijker is om te netwerken met collega’s met wie je vroeger een kantoor deelde. Om de voor de hand liggende reden dat we de neiging hebben om diepere emotionele en sociale banden op te bouwen met mensen die fysiek dichter bij ons staan. Maar werken vanaf afgelegen locaties geeft je ook een voordeel: de mogelijkheid om relaties op te bouwen met collega’s en klanten wereldwijd die je anders misschien had verwaarloosd. Online met elkaar werken vermindert onze voorkeur voor het werken met alleen mensen die dicht bij ons staan. Die op ons lijken. Online samenwerken nodigt uit om te werken met mensen die niet alleen fysiek ver weg zijn, maar ook qua cultuur en waarden divers zijn. Maak je netwerk dus diverser en groter. Doe dit bijvoorbeeld door één-op-één overleg in te plannen, een e-mail te sturen of interessante artikelen te delen. Dit wordt een belangrijk onderdeel van kantoorpolitiek, omdat veel mensen, bewust of onbewust, een vrij homogeen netwerk hebben. Een netwerk met mensen die bij dezelfde organisatie of op hetzelfde kantoor werken. Je kunt jouw netwerk veel veerkrachtiger en uiteindelijk nuttiger maken door je te concentreren op het ontwikkelen van een divers netwerk met collega’s die anders zijn dan jij.
Kantoorpolitiek zal altijd blijven
Kantoorpolitiek is een spel met spelregels. Het is een ambacht dat je tijdens onze training kunt leren. Je leert het spel beter te zien, begrijpen en te spelen, vanuit je eigen kwaliteiten. En ook een kantoorloze omgeving zal kantoorpolitiek niet laten verdwijnen. De menselijke natuur is niet van de ene op de andere dag veranderd en achterkamer gesprekken en macht uitoefening zullen niet zomaar verdampen. Daar waar meerdere belangen zijn, is politiek.
De onderzoekers in het Harvard artikel verwachten dat het ook mogelijk is dat, naarmate de wereld langzaam weer opengaat en sommige kantoren weer open gaan, het risico van een ’tweeledig’ systeem van kantoorpolitiek wordt ontwikkeld. Waarbij de mensen die samen kunnen zijn op kantoor een voorkeursbehandeling krijgen t.o.v. degenen die vooral thuiswerken. Zelfs als er geen daadwerkelijke prestatieverschillen tussen beide groepen zijn. Terechte zorgen, maar door de bovenstaande strategieën te volgen, is de kans veel groter dat je ‘politiek’ succesvol bent in deze bijzondere tijd.
Wil je meer weten over de training Het politieke spel in je organisatie effectiever spelen? Neem dan contact op met Marco Schreurs of Muriel Schrikkema (T. 035-6037979).
[i] ‘Navigating Office Politics When There Is No Office’ door Tomas Chamorro-Premuzic en Dorie Clark – Harvard Business Review (October 12, 2020)
